Antwoord
Mozes is een van de meest prominente figuren in het Oude Testament. Terwijl Abraham de "Vader van de gelovigen" wordt genoemd en de ontvanger van Gods onvoorwaardelijke verbond van genade met zijn volk, was Mozes de man die werd gekozen om verlossing te brengen aan zijn volk. God koos Mozes specifiek uit om de Israëlieten uit gevangenschap in Egypte naar redding in het Beloofde Land te leiden. Mozes wordt ook erkend als de bemiddelaar van het Oude Verbond en wordt gewoonlijk de wetgever genoemd. Ten slotte is Mozes de belangrijkste auteur van de Pentateuch, de fundamentele boeken van de hele Bijbel. De rol van Mozes in het Oude Testament is een type en schaduw van de rol die Jezus speelt in het Nieuwe Testament. Als zodanig is zijn leven zeker de moeite waard om te onderzoeken.
We komen Mozes voor het eerst tegen in de eerste hoofdstukken van het boek Exodus. In hoofdstuk 1 leren we dat, nadat de patriarch Joseph zijn familie had gered van de grote hongersnood en hen in deland Gosen(in Egypte) leefden de nakomelingen van Abraham meerdere generaties in vrede totdat er in Egypte een farao aan de macht kwam die "Jozef niet kende" (Exodus 1:8). Deze farao onderwierp het Hebreeuwse volk en gebruikte hen als slaven voor zijn enorme bouwprojecten. Omdat God het Hebreeuwse volk zegende met snelle numerieke groei, begonnen de Egyptenaren bang te worden voor het toenemende aantal Joden dat in hun land woonde. Dus beval Farao de dood van alle mannelijke kinderen van Hebreeuwse vrouwen (Exodus 1:22).
In Exodus 2 zien weMozes' moederze probeerde haar kind te redden door hem in een mand te stoppen en in de Nijl te stoppen. De mand werd uiteindelijk gevonden door de dochter van de farao, en zij adopteerde hem als de hare en voedde hem op in het paleis van de farao zelf. Toen Mozes volwassen werd, begon hij zich in te leven in de benarde situatie van zijn volk, en toen hij getuige was van een Egyptenaar die een Hebreeuwse slaaf sloeg, kwam Mozes tussenbeide en doodde de Egyptenaar. Bij een ander incident probeerde Mozes tussenbeide te komen in een dispuut tussen twee Hebreeën, maar een van de Hebreeën berispte Mozes en merkte sarcastisch op: "Ga je me vermoorden zoals je de Egyptenaar deed?" (Exodus 2:14). Zich realiserend dat zijn criminele daad bekend was gemaakt, vluchtte Mozes naar het land Midian, waar hij opnieuw tussenbeide kwam - dit keer door de dochters van Jethro te redden van enkele bandieten. Uit dankbaarheid schonk Jethro (ook wel Reuel genoemd) zijn dochter Zippora aan Mozes ten huwelijk (Exodus 2:15-21). Mozes woonde ongeveer veertig jaar in Midian.
Het volgende grote incident in het leven van Mozes was zijn ontmoeting met God bij het brandende braambos (Exodus 3-4), waar God Mozes riep om de redder van Zijn volk te zijn. Ondanks zijn aanvankelijke excuses en zijn regelrechte verzoek om iemand anders te sturen, stemde Mozes ermee in God te gehoorzamen. God beloofde dat hij Aaron, de broer van Mozes, met hem mee zou sturen. De rest van het verhaal is redelijk bekend. Mozes en zijn broer Aäron gaan in Gods naam naar de farao en eisen dat hij het volk laat gaan om hun God te aanbidden. Farao weigert koppig, en tien plagen van Gods oordeel vallen over de mensen en het land, de laatste plaag is het doden van de eerstgeborene. Voorafgaand aan deze laatste plaag gebiedt God Mozes om het Pascha in te stellen, ter herdenking van Gods reddende daad door Zijn volk te verlossen uit slavernij in Egypte.
Na de uittocht leidde Mozes het volk naar de rand van de Rode Zee waar God voor een ander reddend wonder zorgde door de wateren te scheiden en de Hebreeën naar de andere kant te laten gaan terwijl ze het Egyptische leger verdronken (Exodus 14). Mozes bracht het volk naar de voet van de berg Sinaï, waar de Wet werd gegeven en het Oude Verbond tot stand kwam tussen God en de nieuw gevormde natie Israël (Exodus 19-24).
De rest van het boek Exodus en het hele boek Leviticus vinden plaats terwijl de Israëlieten aan de voet van de Sinaï gelegerd zijn. God geeft Mozes gedetailleerde instructies voor het bouwen van de tabernakel - een reizende tent van aanbidding die kan worden gemonteerd en gedemonteerd om gemakkelijk te kunnen worden meegenomen - en voor het maken van de gebruiksvoorwerpen voor aanbidding, de priesterkleding en de ark van het verbond, symbolisch voor Gods aanwezigheid onder Zijn volk, evenals de plaats waar de hogepriester de jaarlijkse verzoening zou verrichten. God geeft Mozes ook expliciete instructies over hoe God aanbeden moet worden en richtlijnen voor het handhaven van zuiverheid en heiligheid onder de mensen. In het boek Numeri zien de Israëlieten zich verplaatsen van de Sinaï naar de rand van het Beloofde Land, maar ze weigeren binnen te gaan als tien van detwaalf spionnenbreng een slecht rapport terug over het vermogen van Israël om het land over te nemen. God veroordeelt deze generatie Joden tot de dood in de woestijn vanwege hun ongehoorzaamheid en onderwerpt hen aan veertig jaar zwerven in de wildernis. Aan het einde van het boek Numeri bevindt de volgende generatie Israëlieten zich weer aan de grens van het Beloofde Land en staat klaar om God te vertrouwen en het in geloof in te nemen.
Het boek Deuteronomium laat zien hoe Mozes verschillende toespraken tot het volk hield, waarin hij hen herinnerde aan Gods reddende kracht en trouw. Hij geeft de tweede lezing van de wet (Deuteronomium 5) en bereidt deze generatie Israëlieten voor om de beloften van God te ontvangen. Het is Mozes zelf verboden het land binnen te gaan vanwege zijn zonde bijMeriba(Numeri 20:10-13). Aan het einde van het boek Deuteronomium wordt de dood van Mozes opgetekend (Deuteronomium 34). Hij beklom de berg Nebo en mag het Beloofde Land aanschouwen. Mozes was 120 jaar oud toen hij stierf, en de Bijbel vermeldt dat zijn "oog onverduisterd was en zijn kracht onverminderd" (Deuteronomium 34:7). De Heer Zelf begroef Mozes (Deuteronomium 34:5-6), en Jozua nam het over als leider van het volk (Deuteronomium 34:9). Deuteronomium 34:10-12 zegt: "Sindsdien is er geen profeet in Israël opgestaan zoals Mozes, die de Heer van aangezicht tot aangezicht kende, die al die tekenen en wonderen deed waartoe de Heer hem in Egypte had gestuurd - aan de farao en aan alle zijn dienaren en zijn hele land. Want niemand heeft ooit de machtige macht getoond of de ontzagwekkende daden verricht die Mozes deed in de ogen van heel Israël.'
Het bovenstaande is slechts een korte schets van het leven van Mozes en gaat niet over zijn interacties met God, de manier waarop hij het volk leidde, enkele van de specifieke manieren waarop hij Jezus Christus voorafschaduwde, zijn centrale plaats in het joodse geloof, zijn verschijning bij de transfiguratie van Jezus, en andere details. Maar het geeft ons wel enig kader van de man. Wat kunnen we nu leren van het leven van Mozes? Het leven van Mozes wordt over het algemeen opgesplitst in drie perioden van 40 jaar. De eerste is zijn leven aan het hof van de farao. Als de geadopteerde zoon van de dochter van de farao zou Mozes alle voordelen en privileges van een prins van Egypte hebben gehad. Hij was onderwezen "in alle wijsheid van de Egyptenaren, en hij was machtig in zijn woorden en daden" (Handelingen 7:22). Toen de benarde toestand van de Hebreeën zijn ziel begon te verontrusten, nam Mozes het op zich om de redder van zijn volk te zijn. Zoals Stefanus voor de Joodse regerende raad zei: "[Mozes] veronderstelde dat zijn broers zouden begrijpen dat God hun redding door zijn hand zou geven" (Handelingen 7:25). Uit dit incident leren we dat Mozes zowel een man van actie was als een man met een opvliegend karakter en vatbaar voor onbezonnen acties. Wilde God Zijn volk redden? Ja. Wilde God Mozes gebruiken als Zijn uitverkoren instrument van redding? Ja. Maar Mozes, of hij nu echt op de hoogte was van zijn rol in de redding van het Hebreeuwse volk, handelde onbezonnen en onstuimig. Hij probeerde op zijn timing te doen wat God op zijn timing wilde doen. De les voor ons ligt voor de hand: we moeten ons scherp bewust zijn van niet alleen het doen van Gods wil, maar ook het doen van Gods wil op Zijn timing, niet de onze. Zoals het geval is met zoveel andere bijbelse voorbeelden, maken we er een grotere puinhoop van als we proberen Gods wil op tijd te doen.
Mozes had tijd nodig om te groeien en volwassen te worden en te leren zachtmoedig en nederig te zijn voor God, en dit brengt ons bij het volgende hoofdstuk in het leven van Mozes, zijn 40 jaar in het land Midian. Gedurende deze tijd leerde Mozes het eenvoudige leven van een herder, een echtgenoot en een vader. God nam een impulsieve en opvliegende jongeman en begon het proces van het kneden en vormen van hem tot het perfecte instrument voor God om te gebruiken. Wat kunnen we leren van deze tijd in zijn leven? Als de eerste les is om te wachten op Gods timing, is de tweede les om niet stil te zitten terwijl we wachten op Gods timing. Hoewel de Bijbel niet veel tijd besteedt aan de details van dit deel van het leven van Mozes, is het niet alsof Mozes werkeloos zat te wachten op Gods roep. Hij bracht het grootste deel van 40 jaar door met het leren van de wegen van een herder en het onderhouden en grootbrengen van een gezin. Dit zijn geen triviale dingen! Hoewel we misschien verlangen naar de 'bergtop'-ervaringen met God, leeft 99 procent van ons leven in de vallei en doen we de alledaagse, dagelijkse dingen die deel uitmaken van een leven. We moeten voor God "in de vallei" leven voordat Hij ons in de strijd zal opnemen. Het is vaak in de ogenschijnlijk triviale dingen van het leven dat God ons traint en voorbereidt op Zijn roeping in het volgende seizoen.
Iets anders dat we van Mozes zien tijdens zijn verblijf in Midian, is dat Mozes weerstand bood toen God hem uiteindelijk in dienst riep. De man van actie vroeg in zijn leven, Moses, nu 80 jaar oud, werd overdreven verlegen. Toen Mozes werd geroepen om namens God te spreken, zei hij dat hij "traag van spraak en tong" was (Exodus 4:10). Sommige commentatoren geloven dat Mozes een spraakgebrek kan hebben gehad. Misschien, maar dan zou het vreemd zijn als Stefanus zou zeggen dat Mozes "machtig was in woorden en daden" (Handelingen 7:22). Misschien wilde Mozes gewoon niet teruggaan naar Egypte en opnieuw falen. Dit is geen ongewoon gevoel. Hoevelen van ons hebben geprobeerd iets te doen (of het nu voor God was of niet) en faalden, en aarzelden dan om het opnieuw te proberen? Er zijn twee dingen die Mozes over het hoofd leek te hebben gezien. Een daarvan was de voor de hand liggende verandering die zich in de tussenliggende 40 jaar in zijn eigen leven had voorgedaan. De andere, en belangrijker, verandering was dat God met hem zou zijn. Mozes faalde aanvankelijk niet zozeer omdat hij impulsief handelde, maar omdat hij zonder God handelde. Daarom is de les die hier geleerd moet worden, dat wanneer je een duidelijke roeping van God bespeurt, stap voorwaarts in geloof, wetende dat God met je meegaat! Wees niet bang, maar wees sterk in de Heer en in de kracht van zijn macht (Efeziërs 6:10).
Het derde en laatste hoofdstuk in het leven van Mozes is het hoofdstuk waaraan de Schrift de meeste tijd besteedt, namelijk zijn rol in de verlossing van Israël. Er kunnen ook verschillende lessen uit dit hoofdstuk uit het leven van Mozes worden getrokken. Ten eerste hoe je een effectieve leider van mensen kunt zijn. Mozes had in wezen de verantwoordelijkheid over twee miljoen Hebreeuwse vluchtelingen. Toen het hem begon te dagen, stelde zijn schoonvader, Jethro, voor dat hij de verantwoordelijkheid delegeerde aan andere getrouwe mannen, een les die veel mensen met gezag over anderen moeten leren (Exodus 18). We zien ook een man die voor zijn taak afhankelijk was van de genade van God. Mozes pleitte voortdurend namens het volk voor God. Als alle gezaghebbende mensen God maar zouden smeken namens degenen over wie zij de leiding hebben! Mozes was zich scherp bewust van de noodzaak van Gods aanwezigheid en vroeg zelfs om Gods heerlijkheid te zien (Exodus 33). Mozes wist dat de uittocht zonder God zinloos zou zijn. Het was God die de Israëlieten onderscheidde, en ze hadden Hem het meest nodig. Het leven van Mozes leert ons ook de les dat er bepaalde zonden zijn die ons ons hele leven zullen blijven achtervolgen. Dezelfde opvliegendheid die Mozes in Egypte in de problemen bracht, bracht hem ook in de problemen tijdens de omzwervingen door de wildernis. Bij het bovengenoemde incident bij Meriba sloeg Mozes in woede op de rots om het volk van water te voorzien. Hij gaf God echter niet de eer, noch volgde hij Gods precieze bevelen op. Daarom verbood God hem het Beloofde Land binnen te gaan. Op dezelfde manier bezwijken we allemaal voor bepaalde lastige zonden die ons onze hele dag kwellen, zonden die vereisen dat we constant alert zijn.
Dit zijn slechts een handvol praktische lessen die we uit het leven van Mozes kunnen leren. Als we echter naar het leven van Mozes kijken in het licht van het algehele arsenaal van de Schrift, zien we grotere theologische waarheden die passen in het verhaal van de verlossing. In hoofdstuk 11 gebruikt de auteur van Hebreeën Mozes als een voorbeeld van geloof. We leren dat het door geloof was dat Mozes de glorie van Farao's paleis weigerde om zich te identificeren met de benarde situatie van zijn volk. De schrijver van Hebreeën zegt: "[Mozes] beschouwde de smaad van Christus als grotere rijkdom dan de schatten van Egypte" (Hebreeën 11:26). Het leven van Mozes was er een van geloof, en we weten dat het zonder geloof onmogelijk is om God te behagen (Hebreeën 11:6). Evenzo kunnen wij door geloof, uitkijkend naar hemelse rijkdommen, tijdelijke ontberingen in dit leven doorstaan (2 Korintiërs 4:17-18).
Zoals eerder vermeld, weten we ook dat het leven van Mozes typologisch was voor het leven van Christus. Net als Christus was Mozes de middelaar van een verbond. Nogmaals, de auteur van Hebreeën doet er alles aan om dit punt aan te tonen (vgl. Hebreeën 3; 8-10). De apostel Paulus maakt dezelfde punten ook in 2 Korintiërs 3. Het verschil is dat het verbond dat Mozes bemiddelde tijdelijk en voorwaardelijk was, terwijl het verbond dat Christus bemiddelt eeuwig en onvoorwaardelijk is. Net als Christus zorgde Mozes voor verlossing voor zijn volk. Mozes bevrijdde het volk Israël uit slavernij en gebondenheid in Egypte en bracht hen naar het Beloofde Land Kanaän. Christus bevrijdt Zijn volk uit slavernij en slavernij aan zonde en veroordeling en brengt hen naar het Beloofde Land van eeuwig leven op een vernieuwde aarde wanneer Christus terugkeert om het koninkrijk te voltooien dat Hij bij Zijn eerste komst heeft ingewijd. Net als Christus was Mozes een profeet voor zijn volk. Mozes sprak de woorden van God tot de Israëlieten, net zoals Christus deed (Johannes 17:8). Mozes voorspelde dat de Heer een andere profeet zoals hij uit het volk zou verwekken (Deuteronomium 18:15). Jezus en de vroege kerk leerden en geloofden dat Mozes over Jezus sprak toen hij die woorden schreef (vgl. Johannes 5:46, Handelingen 3:22, 7:37). In zoveel opzichten is het leven van Mozes een voorbode van het leven van Christus. Als zodanig kunnen we een glimp opvangen van hoe God Zijn plan van verlossing uitwerkte in de levens van trouwe mensen doorheen de menselijke geschiedenis. Dit geeft ons hoop dat, net zoals God Zijn volk redde en rust gaf door de daden van Mozes, God ons ook zal redden en ons een eeuwige sabbatsrust zal geven in Christus, zowel nu als in het leven hierna.
Tot slot is het interessant op te merken dat, hoewel Mozes tijdens zijn leven nooit een voet in het Beloofde Land heeft gezet, hij na zijn dood de kans kreeg om het Beloofde Land binnen te gaan. Op de berg der verheerlijking, toen Jezus Zijn discipelen liet proeven van Zijn volle glorie, werd Hij vergezeld door twee oudtestamentische figuren, Mozes en Elia, die de Wet en de Profeten vertegenwoordigden. Mozes ervaart vandaag de ware sabbatsrust in Christus die op een dag alle christenen zullen delen (Hebreeën 4:9).